พระโพธิสัตว์กษิติครรภ

พระนามหมายถึง"ครรภ์แห่งดิน" ทำให้มีเหตุผลที่ทรงเกี่ยวข้องกับนรก(ที่ถือกันว่าอยู่ใต้ดิน)เนื่องด้วยทรงตั้งปณิธานว่า ตราบใดที่นรกยังเต็มไปด้วยสัตว์นรกทั้งหลายอยู่ พระองค์จะยังไม่ทรงเข้าปรินิพพานจนกว่าจะโปรดสัตว์นรกทั้งหลายให้หมดกระทั่งไม่มีสัตว์นรกเหลืออยู่เลย

ตาม "กษิติครรภโพธิสัตว์ปูรวปณิธานสูตร"(แปลจากสันสกฤตสู่ภาคจีนโดยท่าน ศึกษานันทะ ในสมัยราชวงศ์ถัง)บรรยายว่า ในอดีตชาติพระองค์เป็นบุตรสาวในตระกูลพราหมณ์ แต่มารดาของนางนั้นเป็นผู้ไม่ตั้งอยู่ในศ๊ลธรรมและยังชอบกล่าวลบหลู่พระรัตนตรัย ดังเนื้อเมื่อมารดาถึงแก่กรรมลงจึงต้องตกนรกอเวจี ใช้ผลกรรมในทุคติภูมินั้น ฝ่ายบุตรสาวนั้นเป็นผู้อยู่ในศ๊ลธรรม และทราบแน่ว่ามารดาของตนต้องตกนรกเป็นแน่ จึงได้เพียรพยายามปฏิบัติภาวนา สร้างบุญกุศล ด้วยหมายอุทิศให้แก่มารดาของตน
จากผลการภาวนาของนาง วันหนึ่งนางได้เห็นภาพของนรกและสัตว์นรกต่างๆที่ได้รับความทุกขฺทรมานอยู่ อสูรตนหนึ่งได้บอกแก่นางว่านี่คือภาพของสัตว์ทั้งหลายที่ต้องชดใช้กรรมในนรก นางจึงถามถึงมารดาของตน เมื่ออสูรได้ฟังก็ตอบว่ามารดาของนางนั้นเคยอยู่ในนรกนี้ แต่ได้รับบุญกุศลที่นางอุทิศมา ทำให้ไปสู่สวรรค์แล้ว นางได้ยินดังนั้นก็บังเกิดความยินดี แต่เมื่อยังเห็นสรรพสัตว์ทั้งหลายในนรกอยู่จึงเกิดความสังเวชใจ จึงตั้งปณิธานที่จะโปรดสัตว์นรกทั้งหลายให้พ้นจากนรกให้หมดสิ้นตั้งแต่นั้นมา

ในอินเดียและทิเบต พระองค์ไม่ได้รับการบูชาอย่างแพร่หลายนัก ต่างกับในจีน(พระนามว่า ตี่จั๊ง)และญี่ปุ่น(พระนามว่า จิโซ)ที่ถือว่าเป็นพระโพธิสัตว์ที่สำคัญมากพระองค์หนึ่ง และเป็นใหญ่ที่สุดในนรก
รูปของพระองค์มักแสดงเป็นรูปภิกษุหนุ่ม ถือแก้วมณีซึ่งส่องแสงแห่งการโปรดสรรพสัตว์ในทุกทิศทาง และไม้เท้าขักขระซึ่งมีห่วงหกอันเป็นสัญลักษณ์ของการปลดปล่อยสรรพสัตว์ทั้งภพภูมิทั้งหก


ตี่จั๊ง หรือพระกษิติครรภ์ ในศิลปะจีน มักทรงมงกุฎพระพุทธเจ้าห้าพระองค์ สวมจีวรเหมือนพระภิกษุในพุทธศาสนาท่วไป
(ภาพจาก http://www.amitabha.idv.tw)


จิโซ ศิลปะญี่ปุ่นสมัยกามากุระ สมบัติของ Mr.and Mrs.John D. Rockefeller 3rd Collection of Asian Art


จิโซ หินสลักที่พบได้ทั่วไปในญี่ปุ่น โดยเฉพาะตามถนนหนทางในชนบท อาจจะพบทั้งแบบองค์เดียวหรือแบบกลุ่มหลายองค์
เชื่อกันว่านอกจากจะเป็นใหญ่ในนรกแล้วพระองค์ยังทรงเป็นพระโพธิสัตว์ที่คุ้มครองนักเดินทาง หญิงมีครรภ์ ตลอดจนคุ้มครองวิญญาณของเด็กๆโดยเฉพาะ ดังภาพนี้พ่อแม่ของเด็กที่เสียชีวิตจะนำชุดและหมวกของลูกตนมาใส่ให้กับพระจิโซ เชื่อว่าจะเป็นการคุ้มครองวิญญาณของเด็ก บางครั้งก็มีของเล่นถวายไว้ด้วยเพื่อเป็นการอุทิศให้แก่วิญญาณของเด็กนั่นเอง